Trà Shan Tuyết Cổ Thụ – Tà Xùa (Sơn La)

Nguồn gốc Trà Shan Tuyết

Trà Shan Tuyết là tên gọi để chỉ loại trà mọc trên núi cao. “Shan” là giống trà, cũng có nghĩa là “sơn” / núi theo cách giải thích của người bản địa. “Tuyết” là để chỉ những búp trà có lớp lông tơ trắng muốt bao phủ bên ngoài.

Trà Shan Tuyết là loại trà ngon bậc nhất phải kể đến các: Shan Tuyết Cổ Thụ Suối Giàng (Yên Bái), trà Shan Tuyết cổ thụ Tây Côn Lĩnh (Hà Giang), Shan Tuyết cổ thụ Tà Xùa (Sơn La), Shan Tuyết cổ thụ Tả Thàng (Lào Cai),… Đây là những tỉnh có độ cao trung bình trên 1.000m, quanh năm có mây mù bao phủ, sự chênh lệnh nhiệt độ giữa ngày và đêm khá lớn. Chính sự thú vị của khí hậu nơi đây đã góp phần tạo nên một loại trà có hương vị thanh mát và hậu vị ngọt ngào.

“Hiện tượng” trà Shan trong giới sành trà

Trước đây, ở Việt Nam chỉ thịnh hành các loại trà xanh truyền thống như Trà Thái Nguyên, Trà Sen, Trà Lài , Trà Ô Long… Còn trà cổ thụ vẫn còn là loại trà rất lạ lẫm. Những người mê trà còn thường hay tìm mua các loại trà nhập từ Trung Quốc về để thưởng thức vì thích cái hương thơm thanh thanh và vị trà nhẹ nhàng. Cái mà các loại trà xanh Việt Nam hồi ấy gần như không có được.

Trong vài năm trở lại đây, trà Shan Tuyết nổi lên như một hiện tượng được những người sành trà tìm kiếm bởi chất lượng và sự tinh tế trong hương vị. Trà Shan Tuyết của Trà Việt được thu hái ở vùng trà, nơi có độ cao khoảng 2400m. Với độ cao này, luôn có sương phủ quanh năm với những rừng trà cổ thụ rộng lớn. Nơi đây cho ra đời loại trà Shan Tuyết có chất lượng và hương vị vượt trội.

Đặc trưng của Shan Tuyết

Điểm đặc trưng dễ nhận thấy nhất của trà Shan Tuyết chính là màu trắng như tuyết của sợi trà. Nhìn kỹ thấy màu trắng bởi những sợi lông tơ nhỏ li ti bám dầy quanh búp trà. Bản thân búp trà tươi khi còn ở trên cây đã được bao phủ bởi lớp lông trắng bạc này.

Đó là cơ chế tự bảo vệ của búp trà để chống chọi với sự khắc nghiệt của thiên nhiên. Cây trà cổ thụ hàng trăm năm tuổi phải tự mình cắm sâu rễ vào lòng đất để hút chất dinh dưỡng nuôi cây, và phải chống chọi với cái lạnh, với mây mù bao phủ quanh năm. Búp trà đã đẹp thế nhưng để giữ nguyên được những sợi lông tơ trắng tinh này sau quá trình chế biến lại là cả một thách thức mà không phải người làm trà nào cũng làm được.

Trà Shan Tuyết là loại trà đặc biệt với những sợi trà phủ lông tơ trắng như tuyết. Búp trà thay vì hái ”một tôm – hai lá ” như các loại trà bình thường, thì ở đây, trà Shan Tuyết chỉ lấy một búp non duy nhất trên chồi cây. Đó phải là những búp trà được ngậm sương, bề mặt búp trà óng ánh bạc như tuyết.

Trà Shan Tuyết Cổ Thụ Tà Xùa Sơn La

Hàng trăm năm qua, những gốc trà shan tuyết cổ thụ đã bén rễ, gắn bó với bà con dân tộc Mông ở độ cao từ 1.500 – 2.401m so với mực nước biển. Do quanh năm mây phủ, thổ nhưỡng có độ ẩm cao và khí hậu trong trẻo, mát lạnh, nên Trà Tà Sùa có hương dịu lan tỏa, màu nước sánh vàng như mật ong mang vị chát nhẹ, hậu ngọt thanh – một hương vị đặc biệt mà không nơi nào có được.

Hiện cả xã có vài trăm cây trà cổ từ 400 – 500 năm tuổi, tán rộng, thân xù xì màu bạc cao 10 – 15m, bán kính thân 10 – 40cm. Vào tháng 4, 5, 6 là lúc chè shan tuyết cho nhiều búp nhất. Búp chè có màu trắng cánh vàng, lá chè to hơn so với chè shan tuyết ở vùng khác. Xung quanh búp chè có một lớp lông tơ trắng mịn có lợi cho sức khỏe.

Để hái được những búp chè shan tuyết, người dân nơi đây phải thu hái thủ công rất vất vả. Họ phải trèo lên những cây chè cổ thụ cao, hái từng búp chè non bỏ vào gùi. Búp trà hái về được đổ ra cái nia nhỏ rồi cho vào chảo gang lớn đặt trên bếp củi để sao. Trà phải sao bằng tay mới cảm nhận được độ nóng của lửa, độ mềm của búp trà non.

Trà Shan Tuyết cổ thụ vùng Tà Xùa sở hữu nhiều đặc điểm nổi bật của thiên nhiên. Là một loại thức uống có hương vị đậm đà, khó quên. Hương trà Shan Tuyết mang hương vị khói bếp cùng một chút hương của thiên nhiên, núi rừng.

Pha chè Shan sao cho đúng vị?

Để pha được một ấm chè ngon, người pha lấy 1 lượng búp khô vừa đủ pha 1 ấm chè. Ấm pha phải dùng loại xứ nung già mới có hương thơm đúng vị.

Đầu tiên quan trọng nhất phải tráng trà để cánh trà ngấm và loại bỏ các bụi bẩn. Tiếp đó chế nước sôi vào đầy ấm để bọt trào ra ngoài, đậy nắp lại, chờ khoảng 1 phút. Chè búp to, nước phải sôi già từ 90-100ºC, nguồn nước pha trà phải dùng giếng khơi hoặc nước mưa. Khi rót trà, cần rót đều ra chén rồi lại rót tiếp lượt hai, tránh chén trà đậm nhạt.