Trà Shan Tuyết Cổ Thụ – Tây Côn Lĩnh (Hà Giang)

Nguồn gốc Trà Shan Tuyết

Trà Shan Tuyết là tên gọi để chỉ loại trà mọc trên núi cao. “Shan” là giống trà, cũng có nghĩa là “sơn” / núi theo cách giải thích của người bản địa. “Tuyết” là để chỉ những búp trà có lớp lông tơ trắng muốt bao phủ bên ngoài.

Trà Shan Tuyết là loại trà ngon bậc nhất phải kể đến các: Shan Tuyết Cổ Thụ Suối Giàng (Yên Bái), trà Shan Tuyết cổ thụ Tây Côn Lĩnh (Hà Giang), Shan Tuyết cổ thụ Tà Xùa (Sơn La). Đây là những tỉnh có độ cao trung bình trên 1.000m, quanh năm có mây mù bao phủ, sự chênh lệnh nhiệt độ giữa ngày và đêm khá lớn. Chính sự thú vị của khí hậu nơi đây đã góp phần tạo nên một loại trà có hương vị thanh mát và hậu vị ngọt ngào.

“Hiện tượng” trà Shan trong giới sành trà

Trước đây, ở Việt Nam chỉ thịnh hành các loại trà xanh truyền thống như Trà Thái Nguyên, Trà Sen, Trà Lài , Trà Ô Long… Còn trà cổ thụ vẫn còn là loại trà rất lạ lẫm. Những người mê trà còn thường hay tìm mua các loại trà nhập từ Trung Quốc về để thưởng thức. Họ thích cái hương thơm thanh thanh và vị trà nhẹ nhàng. Cái mà các loại trà xanh Việt Nam hồi ấy gần như không có được.

Trong vài năm trở lại đây, trà Shan Tuyết nổi lên như một hiện tượng được những người sành trà tìm kiếm bởi chất lượng và sự tinh tế trong hương vị. Trà Shan Tuyết của Trà Việt được thu hái ở vùng trà, nơi có độ cao khoảng 2400m. Với độ cao này, luôn có sương phủ quanh năm với những rừng trà cổ thụ rộng lớn. Nơi đây cho ra đời loại trà Shan Tuyết có chất lượng và hương vị vượt trội.

Đặc trưng của Shan Tuyết Cổ Thụ

Điểm đặc trưng dễ nhận thấy nhất của trà Shan Tuyết chính là màu trắng như tuyết của sợi trà. Nhìn kỹ sẽ thấy màu trắng ấy được tạo ra bởi những sợi lông tơ nhỏ li ti bám dầy quanh búp trà. Bản thân búp trà tươi khi còn ở trên cây đã được bao phủ bởi lớp lông trắng bạc này.

Đó là cơ chế tự bảo vệ của búp trà để chống chọi với sự khắc nghiệt của thiên nhiên. Cây trà cổ thụ hàng trăm năm tuổi phải tự mình cắm sâu rễ vào lòng đất để hút chất dinh dưỡng nuôi cây. Cây phải chống chọi với cái lạnh, với mây mù bao phủ quanh năm. Búp trà đã đẹp thế nhưng để giữ nguyên được những sợi lông tơ trắng tinh này sau quá trình chế biến lại là cả một thách thức mà không phải người làm trà nào cũng làm được.

Trà Shan Tuyết là loại trà đặc biệt với những sợi trà phủ lông tơ trắng như tuyết. Búp trà thay vì hái ”một tôm – hai lá ” như các loại trà bình thường, thì ở đây, trà Shan Tuyết chỉ lấy một búp non duy nhất trên chồi cây. Đó là những búp trà ngậm sương, trên bề mặt phủ một lớp óng ánh bạc như tuyết.

Trà Shan Tuyết cổ thụ Tây Côn Lĩnh Hà Giang

Vùng chè Shan tuyết Hà Giang đã được Hội Chè thế giới ITC (Luân Đôn) và Hội Chè Việt Nam xác nhận là vùng chè hữu cơ khổng lồ lớn nhất Việt Nam (gần 20.000 ha), sinh trưởng ở độ cao từ 700m so với mặt nước biển. Có rất nhiều cây chè trên dưới 100 năm, đặc biệt có những cây chè hoang dã cổ thụ hơn 900 năm tuổi. Cây chè đặc biệt quý giá về phẩm cấp, được tôn vinh là danh trà số một của đất Việt…

Trà Shan tuyết Hà Giang Tây Côn Lĩnh – Cao Sơn – Trà được khai thác từ vùng chè cổ nổi tiếng nhất trên đỉnh Tây Côn Lĩnh. Nằm ở độ cao từ 2.000 – 2.247m so với mực nước biển. Với đặc điểm thổ nhưỡng chủ yếu là núi đá vôi, đá tai mèo, những cây chè Shan tuyết Tây Côn Lĩnh bám chặt vào núi đá, quanh năm làm bạn với mây mù, khí hậu khắc nghiệt, thi thoảng có tuyết rơi đã làm cho những búp chè cổ nơi đây có một lớp lông tuyết trắng rất đặc biệt.

Nhìn từ xa, vùng chè Tây Côn Lĩnh như một bức tranh huyền ảo, bởi những ngôi nhà lấp ló, mờ ảnh bên cạnh cây chè càng làm bức tranh thêm sinh động. Những cây chè Shan mọc thẳng đứng, vươn cao hàng chục mét, lá to, búp nhiều lông mao trắng. Thân cây to thường 2-3 vòng tay người lớn ôm mới xuể.

Thu hoạch và chế biến trà Shan tuyết cổ thụ

Trà Shan tuyết Tây Côn Lĩnh được thu hoạch 4 vụ trong năm, tuy nhiên vụ Xuân mang đến những phẩm trà có chất lượng tuyệt nhất. Cái quý của trà Shan chính là được đồng bào các dân tộc thiểu số chế biến thủ công. Trải qua khá nhiều giai đoạn khá công phu để tạo ra lượng thành phẩm ít ỏi.

Phẩm trà màu bắt mắt, hương vị ban đầu chát nhẹ mà hậu ngọt thanh, thơm ngon. Những búp chè sau khi được chế biến mình trắng muốt. Nước trà vàng sáng, sánh mịn mang trong mình đầy đủ hơi thở của núi rừng Đông Bắc.

Pha chè Shan sao cho đúng vị?

Để pha được một ấm chè ngon, người pha lấy 1 lượng búp khô vừa đủ pha 1 ấm chè. Ấm pha phải dùng loại xứ nung già mới có hương thơm đúng vị.

Đầu tiên quan trọng nhất phải tráng trà để cánh trà ngấm và loại bỏ các bụi bẩn. Tiếp đó chế nước sôi vào đầy ấm để bọt trào ra ngoài, đậy nắp lại, chờ khoảng 1 phút. Chè búp to, nước phải sôi già từ 90-100ºC, nguồn nước pha trà phải dùng giếng khơi hoặc nước mưa. Nước trà pha ra phải vàng sáng, sánh mịn, hương thơm thanh mát, đậm chất núi rừng mới chuẩn vị. Rót trà đều ra chén rồi lại rót tiếp lượt hai, tránh chén trà đậm nhạt.