Khám phá về Trà Long Tỉnh – Loại “trà cống phẩm” để dâng lên vua chúa

Trà long tỉnh là gì? Đây là trà thuộc loại trà xanh, là một loại trà truyền thống nổi tiếng của Trung Quốc. Trà Long Tỉnh xuất xứ từ khu vực Tây Hồ, thuộc thành phố Hàng Châu, Tỉnh Chiết Giang, có 1.200 năm lịch sử. Đặc điểm nổi bật của trà Long Tỉnh đó là có màu xanh biếc, hương thơm đậm đà, uống vào có cảm giác êm ngọt trong miệng, hình dáng như lưỡi chim sẻ, được ví von là loại trà có 4 điểm tứ tuyệt “sắc xanh, hương thơm ngào ngạt, vị ngọt và hình dáng đẹp”.

Truyền thuyết kể về Ngự Trà vua ban

Chuyến đi đặc biệt

Long có nghĩa là rồng, Tỉnh là giếng, Long Tỉnh có nghĩa là giếng rồng. Thời xa xưa, trà từng có tên gọi là Long Hoằng – được cho là để chỉ những hồ nước (giếng) có hình tròn lớn, nước dồi dào quanh năm nên không bao giờ cạn. Cổ nhân cho rằng chúng đều thông ra biển và là nơi rồng trú ngụ, là nơi hội tụ linh khí, vượng khí của đất trời.

Trà Long Tỉnh được gắn liền với vị vua vua Càn Long thời Mãn Thanh. Tương truyền rằng khi ông “di phục xuất tuần”, xuống thăm Long Tỉnh Tự, thuộc Tây Hồ, Hàng Châu. Người dân ở đây pha trà mời vua, dâng cho ông loại trà này. Thoạt đầu khi mà thử trà, vua không có mấy ấn tượng lắm. Nhưng chỉ một lúc sau, ngài có cảm nhận được vị thanh ngọt đặc biệt, hương trà vương vít. Ngài tỏ ra rất thích nên cũng đã tham gia hái trà cùng với các thôn nữ trong vùng.

Sắc phong “Ngự Trà”

Cùng lúc đó, tùy tùng của vua có đến báo tin Thái Hậu lâm bệnh nặng, ngài tức tốc phải lên đường trở về. Tiện tay, ngài bỏ những búp trà vừa mới hái vào túi áo. Bệnh tình của Thái Hậu thực ra cũng không có gì đáng quan ngại, chỉ là bị chướng bụng, mệt mỏi, tiêu hóa kém, cảm thấy trong người không khỏe.

Thái hậu bỗng ngửi thấy mùi thơm từ vua. Ngài liền nhớ ra và lấy từ trong túi nắm trà hái dở. Liền cho người mang pha trà mời Thái hậu, bất ngờ người khỏe lại. Từ đó trà được đặt tên là ngự trà.

Khi nhìn bóng cây trong giếng nước thì thấy hình dáng giống con rồng. Mười tám gốc trà nơi Long Tỉnh Tự trước miếu Hồ Công đều được vua ban tặng làm Hoàng Trà.  Vì vua từng để trà trong túi có hình dẹt, nên khi chế biến, người dân cũng làm hình dáng chè dẹt như lưỡi chim sẻ.

Từ đó trở về sau, Long Tỉnh trở nên nổi tiếng khắp gần xa. Trở thành một trong thập đại danh trà nổi tiếng nhất của Trung Quốc. Trà chuyên dùng để mời các vị quan khách, đại biểu cấp cao. Và đây cùng là quốc trà được người dân yêu chuộng và thưởng thức nhiều nhất.

Tứ tuyệt trà Long Tỉnh

Tứ tuyệt của trà Long Tỉnh hội tụ những phẩm chất cao nhất về cả Hình – Hương – Sắc – Vị trà :

• Lá trà dẹt, hình dáng tựa như lưỡi chim sẻ vô cùng đẹp mắt
• Hương thơm nồng nàn như mùi cốm mới, thoảng hoa lan, lưu hương đậm và bền
• Màu xanh ngọc lục bảo khi pha khiến những kẻ yêu trà say đắm
• Vị trà rất êm, ngọt mà thanh mát, nhẹ nhàng sảng khoái, được ví như vị hạt dẻ bùi

Long Tỉnh khi xưa từng được chia làm 4 loại theo 4 vùng nhỏ hơn, đó là Sư (Sư Tử), Long (Rồng), Vân (Mây) và Hổ. Theo thời gian, cách chia này dần mất đi, thay thế bằng cách chia Sư Phong Long Tỉnh (trồng ở đỉnh Sư Tử – thuộc loại thượng phẩm), Mai Gia Long Tỉnh (được cho là có màu nước trà ngọc bích đẹp mắt nhất), tên gọi chung là Tây Hồ Long Tỉnh.

Khi pha trà Long Tỉnh, những lá trà sẽ được nở bung ra, thẳng đứng. Loại 1 búp 1 lá thuở xưa đã từng được gọi là nhất kỳ nhất thương – một cờ một giáo.

Văn hào Tô Đông Pha đã từng làm thơ ca ngợi Long Tỉnh :

Bạch Vân Phong hạ lưỡng kỳ tân

Nhị lục trường tiên Cốc Vũ xuân

(Dưới Bạch Vân phong, trà mới trổ hai lá non

Lá mướt tươi xanh trong tiết Cốc Vũ mùa Xuân)

Trà xanh Long Tỉnh thuộc loại Tây Hồ Long Tỉnh vô cùng nổi tiếng, chất lượng trà thượng phẩm cùng với nhiều công dụng rất tốt cho sức khỏe của bạn.

Quá trình chế biến Long Tỉnh

Quá trình sao Trà Long Tỉnh cũng là bước quyết định màu sắc, hình dạng, hương vị của trà. Trước đây người dân thường dùng lửa hay than để sao. Chính vì thế mà quá trình canh lửa trong khi sao trà là điều vô cùng quan trọng, hiện nay để tiện khống chế nhiệt độ, người ta dùng chảo điện.

Theo truyền thống, quá trình sao Trà Long Tỉnh được chia thành hai giai đoạn: “Thanh Oa” và “Huy Oa”.

“Thanh Oa” là quá trình sao khô và tạo hình dạng cho búp trà, mỗi lần sao khoảng 120 gram búp trà tươi. Áp dụng với mức nhiệt độ cao trước, sau đó sẽ giảm dần, trong khoảng nhiệt độ từ 300°C xuống 240°C. Hoàn toàn sử dụng tay để đảo, nắm và hất.

Đợi lá mất đi một lượng nước nhất định, tiến hành quá trình tạo hình cho búp trà. Quá trình này sẽ dùng tay ép với lực từ nhẹ tới mạnh, đảo, hất búp trà cho đều từ 12 đến 15 phút. Vậy là xong giai đoạn “Thanh Oa”.

“Huy Oa” là giai đoạn làm cho trà tăng thêm độ khô, cũng như tạo sự đẹp mắt cho hình dáng búp trà. Nhiệt độ duy trì trong khoảng 100°C, kéo dài từ 20 đến 25 phút.

Đặc trưng và hương vị của Trà Long Tỉnh

Trong một kg Trà Long Tỉnh đặc biệt có khoảng 26.000 búp trà. Loại trà này khi hái có yêu cầu nghiêm ngặt, chỉ hái loại 1 búp, hoặc 1 búp 1 lá hay 1 búp 2 lá mới bung.

Các danh gia phẩm trà đời Thanh luôn ca tụng Trà Long Tỉnh rằng: “Ngọt thơm như hoa lan, u trầm mà không lạnh lẽo, nhấp vào thấy nhạt nhưng sau khi uống cảm thấy khí tươi mát tràn ngập kẽ răng, loại vị như là vô vị này mới đúng là chí vị”.

Đặc điểm nổi bật của Trà Long Tỉnh là có màu xanh vàng óng, hương thơm thanh thoát, nhẹ nhàng. Uống vào có cảm giác êm ngọt trong miệng, hình dáng lá trà như lưỡi chim sẻ. Được ví von là loại trà có 4 điểm tứ tuyệt “sắc xanh, hương thơm nhẹ nhàng, vị ngọt và hình dáng đẹp”.

Cách pha lục trà Long Tỉnh đúng chuẩn

Chuẩn bị:

• Ấm pha trà (Nên dùng ấm tử sa hoặc ấm sứ)
• Nước đun sôi già
• Chén, trà cụ khác,…

Pha trà:

• Dùng nước sôi để tráng qua ấm chén một lượt. Tác dụng làm nóng ấm chén, loại bỏ tạp chất.
• Cho khoảng 5gr trà vào ấm, đổ nước sôi ngập mặt trà và nhanh chóng đổ đi.
• Đổ tiếp 200ml nước khoảng 80 độ C vào 2/3 ấm trà, không đổ đầy ấm. Để không gian cho trà nở bung.
• Sau khoảng 15 – 30s có thể rót ra chén thưởng thức. Tùy vào khẩu vị mỗi người mà tăng giảm thời gian để thay đổi độ đậm nhạt.

Bách Liên