Vì sao Trà Xuân lại được coi là “cực phẩm” trong thế giới trà?

Trà là thức uống tao nhã đã gắn liền với lịch sử và văn hóa nhân loại hàng ngàn năm, không chỉ đơn thuần là một loại đồ uống giải khát, mà còn là một nghệ thuật thưởng thức tinh tế. Trong thế giới trà muôn màu muôn vẻ ấy, trà xuân luôn được giới sành trà săn đón và trân quý hơn cả, ví như “viên ngọc quý” giữa muôn vàn loại trà. Vậy điều gì đã làm nên giá trị đặc biệt của trà xuân, khiến nó trở thành “cực phẩm” được bao người ao ước?

Trà xuân là gì?

“Trà xuân” là thuật ngữ để chỉ vụ thu hoạch trà đầu tiên từ những búp non mọc trên cây trà vào mùa xuân. Sau một thời gian dài cây trà ngủ yên và trì trệ, cuối cùng cái cây cũng thức dậy dưới tiếng chuông mùa xuân. Các chất dinh dưỡng được đưa tới các chồi mới nảy mầm và lá non để kích thích cây phát triển. Lượng mưa dồi dào và nhiệt độ tăng cao làm cho trà mùa xuân tươi, mềm và có hương vị. Đến mức trà đầu xuân có thể đắt gấp mười lần so với trà hái vào cuối năm. Vậy sự khác biệt này đến từ đâu?

Ba yếu tố khiến trà xuân trở nên quý giá

1. Đầu vụ

Khác với các vụ trà khác, trà xuân được thu hoạch vào thời điểm tiết trời vẫn còn se lạnh, khi những chồi non đầu tiên vừa “tỉnh giấc” sau giấc ngủ đông dài. Suốt mùa đông, cây trà gần như ngừng sinh trưởng, tập trung tích lũy dưỡng chất trong thân, rễ. Khi xuân về, hơi ấm và ánh nắng dịu nhẹ đánh thức cây trà, toàn bộ dưỡng chất tinh túy được dồn lên những búp trà non mơn mởn, tạo nên nền tảng cho chất lượng tuyệt hảo của trà xuân.

2. Khan hiếm

Yếu tố “đầu vụ” đã khiến trà xuân trở nên đặc biệt, nhưng chính sự khan hiếm mới đẩy giá trị của nó lên một tầm cao mới. Sau giấc ngủ đông, cây trà chỉ bung ra một lượng chồi non nhất định. Hơn nữa, thời tiết đầu xuân thường thất thường, ảnh hưởng trực tiếp đến sản lượng thu hoạch. Chính vì vậy, lượng trà xuân thu được luôn rất hạn chế, đặc biệt là trà xuân đầu mùa. Nhu cầu thưởng thức trà xuân chất lượng cao luôn vượt xa nguồn cung, tạo nên sự cạnh tranh và đẩy giá thành lên cao.

3. Chất lượng cao

Ở Trung Quốc, trà xuân rất nổi tiếng vì có chất lượng cao nhất trong các vụ thu hoạch trà. Nó được coi là thức uống tập trung tinh hoa và năng lượng sống của mùa xuân cho trải nghiệm thưởng trà có một không hai. Nhìn từ góc độ hiện đại, đầu xuân là lúc cây thức tỉnh sau một thời gian dài trì trệ. Quá trình trao đổi chất của cây sẽ kích hoạt các chất dinh dưỡng tích lũy và đưa chúng đến chồi, tiếp tục chu kỳ tăng trưởng. Ngoài ra, việc bón phân và kiểm soát sâu bệnh vẫn chưa được nối lại trong giai đoạn đầu này, khiến cho vụ trà xuân đầu tiên sạch hơn và khỏe mạnh hơn. Sự phát triển mạnh mẽ và không có sâu bệnh ở trà đầu xuân giúp loại bỏ nhu cầu sử dụng thuốc trừ sâu và phân bón. Vì vậy, nó được coi là loại trà rất thanh khiết, tốt cho sức khỏe hơn những thời điểm còn lại trong năm.

Cách phân biệt trà xuân

Trà xuân thường dùng để chỉ loại trà được hái trước cuối tháng 5 cùng năm và có thể chia làm 4 loại: Trà đầu xuân, gọi là Tou Cai – 头采, Hái xuân đầu tiên (Tou Chun – 头春), hái trước Thanh Minh. (Ming Qian – 明前), và được chọn trước Gu Yu (Yu Qian – 雨前).

1. Lần hái đầu tiên (Tou Cai / 头采 / Trà đầu thái / first flush)

Dùng để chỉ số lượng rất hạn chế những nụ và lá đầu tiên đã đạt tiêu chuẩn hái. Đợt trà xuân đầu tiên thường nhằm mục đích thử nghiệm. Vì vậy, nó không nhất thiết phải có chất lượng cao nhất do hàm lượng nước cao và không cần thiết phải tập trung vào lần hái đầu tiên này

2. Hái xuân đầu tiên (Tou Chun / 头春 / Trà đầu xuân)

Là mẻ trà đầu tiên được thu hoạch vào đầu mùa xuân. Tou Chun đại diện cho loại trà cao cấp có chất lượng cao nhất, thường được coi là loại trà ngon nhất trong năm. Tuy nhiên, nên nhớ rằng thời điểm hái trà Tou chun là khác nhau đối với các loại trà khác nhau. Nhìn chung, việc hái chè ở vùng núi cao diễn ra muộn hơn so với vùng chè ở vùng thấp.

3. Trà hái trước Thanh Minh (Ming Qian / 明前 / Trà minh tiền)

Dùng để chỉ loại trà được hái trước Lễ hội Thanh Minh (hay còn gọi là trà Minh Tiền). Lễ hội rơi vào khoảng ngày 4-6 tháng 4 hàng năm. Đó là thời kỳ vàng cho vụ thu hoạch chè. Cây chè đã tích lũy được nhiều chất dinh dưỡng trong mùa đông dài. Tuy nhiên, nhiệt độ vẫn thấp nên tốc độ tăng trưởng chậm lại. Thời gian thu hoạch cũng ngắn, khoảng 20 ngày. Những yếu tố này dẫn đến câu tục ngữ Trung Hoa “Trà Minh Càn quý như vàng” tức là “Minh tiền trà, quý như vàng” . Nói một cách đơn giản, chất lượng tuyệt vời, nhu cầu cao và năng suất thấp của trà Minh Tiền / Ming Qian khiến nó trở nên rất hấp dẫn và được săn đón.

4. Trà hái trước Gu Yu (Yu Qian / 雨前 / Trà vũ tiền)

Là loại trà được thu hoạch trước khi bắt đầu niên lịch Gu Yu, sau lễ hội Thanh Minh (hay còn gọi là trà Vũ Tiền). Khoảng thời gian này thường rơi vào khoảng thời gian từ 20/4 đến 5/5, khi thời tiết ấm hơn và chè phát triển nhanh hơn. Trà Vũ Tiền mặc dù không tươi và tinh tế như trà Ming Qian, nhưng nó rất giàu chất. Trà vụ này có nguồn cung tăng, giá cũng bắt đầu giảm, khiến nó trở thành sự lựa chọn tuyệt vời để làm trà quanh năm.

Thời gian thu hoạch trà xuân

Mùa hái chè xuân mới ở Trung Quốc chính thức bắt đầu vào khoảng giữa tháng 3. Đó thường là một đến một tháng rưỡi sau lễ hội mùa xuân. Tuy nhiên mỗi vùng trà sẽ có lịch thu hoạch trà xuân khác nhau, hãy cùng theo dõi bảng tổng hợp của Bách Liên dưới đây.

• Long Tỉnh Tây Hồ (Tây hồ Long tỉnh, Hàng châu, Triết Giang): thu hoạch Tháng 3;
• Phổ Nhĩ Vân Nam (Phổ nhĩ, Lâm thương .. Tây song bản nạp, Vân Nam): thu hoạch Đầu tháng 3;
• Bích Loa Xuân (Núi Động Đình, Ngô huyện, Tô Châu, Giang Tô): thu hoạch Tháng 3;
• Mao Tiêm Tín Dương (Thương thành huyện, Tân huyện, Tín Dương): thu hoạch hạ tuần tháng 3;
• Thái Bình Hầu Khôi (Hoàng sơn, An Huy): thu hoạch thượng tuần tháng 4;
• Lục An Qua Phiến (Lục an, An Huy): thu hoạch trung hạ tuần tháng 3;
• Lư Sơn Vân Vụ (Lư sơn, Cửu giang, Giang Môn): thu hoạch thượng tuần tháng 3;
• Bạch trà An Cát (An cát, Triết Giang ): thu hoạch trung tuần tháng 3;
• Mao Tiêm Đô Quân (Đô quân, Quý Châu): thu hoạch trung hạ tuần tháng 3;
• Nga Mi Tuyết Nha (Nga mi sơn, Tứ Xuyên): thu hoạch hạ tuần tháng 3;
• Trúc Diệp Thanh Trà (Nga mi sơn, Tứ Xuyên): thu hoạch cuối tháng 2, đầu tháng 3;
• Mông Đỉnh Sơn Trà (Nhã an, Tứ Xuyên): thu hoạch trung hạ tuần tháng 2;