Trà Phổ Nhĩ không chỉ nổi bật với hương vị độc đáo mà còn có khả năng lão hóa đặc biệt. Câu nói “Trà Phổ Nhĩ càng lâu càng ngon” đã trở thành một phần quan trọng trong văn hóa thưởng trà, khẳng định rằng thời gian là yếu tố quyết định để nâng cao giá trị và hương vị của trà. Điều này không chỉ thể hiện sự trân trọng đối với quy trình chế biến trà mà còn là minh chứng cho sự tinh tế trong nghệ thuật thưởng thức trà.
Trà Phổ Nhĩ là loại trà được tạo ra thông qua quá trình lên men hoàn toàn, đây là đặc sản xuất xứ từ Phổ Nhĩ, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Trà Phổ Nhĩ là một trong những loại trà đắt nhất thế giới bởi những phẩm chất khác lạ của nó. Loại trà này còn một vài tên gọi khác như: Trà Kim Qua Cống, Nhân Đầu Cống.
Trà Phổ Nhĩ (Pu-erh) là loại trà bị oxy hóa nhiều nhất. Sau khi lên me, trà có vị thơm ngon, êm dịu và đậm chất thổ nhưỡng và nổi tiếng trên toàn thế giới vì những phẩm chất đặc biệt của nó. Không giống như các loại trà khác bị biến chất và mất đi hương vị và độ tươi theo tuổi, trà Pu-erh trở nên ngon hơn theo năm tháng. Lá trà sẽ trở nên mạnh hơn theo thời gian và mang lại hương vị êm dịu khi được ủ lâu hơn.
Những lá trà già và lên men sẽ được đóng gói thành bánh hoặc bán dưới dạng trà lá rời. Một số loại Trà Phổ Nhĩ hiếm nhất và đắt nhất đã hơn 50 năm tuổi. Giống như một loại rượu cổ điển hảo hạng, hương thơm và hương vị của trà sẽ được cải thiện và giá trị của cũng theo đó tăng lên theo độ tuổi.
Hương vị đặc trưng của trà phổ nhĩ
Điểm đặc biệt của trà Phổ Nhĩ là khi pha ra nước trà có màu nâu sậm hoặc đỏ nâu trông rất đẹp mắt.
Trà không còn vị chát đượm như các loại trà xanh mà đã chuyển qua vị chát dịu nhẹ với một mùi thơm rất khác biệt. Nó có thể được so sánh giống như mùi trái cây chín mọng pha lẫn với mùi gỗ mục. Ban đầu người mới dùng sẽ cảm thấy không quen với hương vị này, nhưng khi càng uống thì bạn sẽ càng bị hương vị đặc biệt này lôi cuốn.
Sự khác nhau giữa trà phổ nhĩ chín và sống
Trà Phổ Nhĩ sống
Đây là nhóm các loại trà Phổ Nhĩ không trải qua quá trình lên men. Các nghệ nhân sẽ ép trà thành các bánh trà thô ngay sau khi sấy khô.
Bánh chè sau khi ép được để trên giá gỗ cho khô từ từ, từ vài giờ đến vài ngày, có khi cả tuần. Khi bánh trà khô, nghệ nhân bọc chúng trong giấy để tiếp xúc với không khí. Bánh trà sẽ biến đổi cả về hương vị và thành phần hóa học theo thời gian.
Trà Phổ Nhĩ chín
Trà Phổ Nhĩ chín phải trải qua công đoạn sao trước khi lên men. Công đoạn này bao gồm Mao trà được chất lên, phun nước, phủ bạt để tăng nhiệt trong quá trình pha. Đôi khi, trà Phổ Nhĩ thành phẩm được thêm vào trà mới pha để kích thích sự phát triển của hệ vi sinh nhanh hơn. Trà này sẽ có hương thơm, vị dịu nhẹ hơn so với trà phổ nhĩ sống.
Trà Phổ Nhĩ được coi là hoàn toàn “chín” sau khoảng thời gian từ 45 đến 60 ngày. Tuy nhiên, đôi khi các nghệ nhân ngừng pha sớm để tạo ra trà chín một phần. Ngày nay, nhiều người rút ngắn quá trình lên men dài ngày. Thay vì chờ đợi hàng chục năm, chỉ mất hàng chục ngày.
Quy trình sản xuất trà phổ nhĩ
Chè cổ thụ sau khi hái về được khử men, vò nát, phơi khô. Sau đó các nghệ nhân sẽ ép thành bánh để trở thành bánh trà sống hoặc ủ lên men rồi tạo thành hình bánh trà Phổ Nhĩ đã chín. Quy trình sản xuất trà trà Phổ Nhĩ bao gồm các bước sau:
- Làm héo: Lá chè rải đều trên phên tre cho héo. Mục đích của việc làm héo là làm mất nước trong lá giúp lá chè dẻo hơn. Khi vò nát, lá chè sẽ ít bị rách và nát. Lá chè thường được phơi héo ngoài trời hoặc nơi thoáng gió trong nhà.
- Khử lên men: Là giai đoạn mà ‘men’ hoặc các enzym trong lá trà được loại bỏ bằng cách sao lá chè trên chảo nóng. Kết quả là các thành phần tạo nên hương vị của lá chè không bị oxy trong không khí chuyển hóa.
- Cán (nghiền): Việc vò lá chè sẽ phá vỡ lớp biểu bì và hệ thống tế bào của lá. Nó giúp giải phóng các thành phần hương vị của lá chè. Đồng thời giúp trà tiếp xúc với không khí nhiều hơn. Vì vậy khi bảo quản lâu hoặc lên men trà cũng sẽ dễ chuyển hóa hơn.
- Sấy khô: Lá chè sau khi vò nát sẽ được phơi khô dưới ánh nắng mặt trời hoặc sử dụng máy. Sau khi được sấy khô, nó trở thành ‘Mao tea’ (trà thô).
Trà Phổ Nhĩ giá bao nhiêu?
Trà Phổ Nhĩ là nhóm trà có thể nói là đắt đỏ nhất thế giới vì 2 lý do. Thứ nhất là trà Phổ Nhĩ thường được làm từ giống trà cổ thụ (có thể trồng hoặc mọc hoang). Cụ thể, nguyên liệu để làm loại trà này là shan tuyết cổ thụ. Thứ hai, giống như rượu vang ủ lâu năm, trà Phổ Nhĩ sau khi lên men đạt tiêu chuẩn thì càng để lâu, càng ngon, càng đắt tiền.
Vì sự kỳ lạ từ ngoại hình, quy trình chế biến, đến những câu chuyện ly kỳ qua quá trình lão hoá nhiều năm, Trà Phổ Nhĩ luôn có mức giá rất khác nhau và dễ gây nhầm lẫn nhất. Nhìn chung, trà lâu năm sẽ mắc hơn trà mới làm. Trà nhiều mao trắng mắc hơn trà nhiều lá lớn.
Tuy nhiên, tại Việt Nam, loại trà này còn mới mẻ và đang bùng nổ thông tin về nó, nên giá thường hỗn loạn hơn. Giá của một bánh trà phổ nhĩ trọng lượng tiêu chuẩn 357gr có thể dao động từ vài trăm nghìn đến cả chục triệu đồng. Bởi vậy, người mua trà cần có kiến thức và lựa chọn địa chỉ uy tín để tránh mua phải những bánh trà kém chất lượng và giá không phù hợp.
Cách pha trà phổ nhĩ đúng cách
Trà Phổ Nhĩ được đóng thành viên tròn nhỏ hoặc thành bánh rất chắc chắn. Nên khi pha trà Phổ Nhĩ phải sử dụng nước có nhiệt độ cao, tầm 95 – 100 độ để phát huy hết được hương và vị của trà. Nếu dùng nước có nhiệt độ thấp sẽ làm cho trà không nở bung ra được, nước trà sẽ nhạt và trơ vị.
- Bước 1 : Làm nóng ấm chén – bạn cho nước sôi vào đảo đều trong ấm và rót ra các chén để làm nóng ấm chén.
- Bước 2 : Đánh thức trà – Bạn lượng trà vừa vào ấm trà, khoảng 5 – 7gr. Sau đó, bạn rót nước sôi vào ấm trà, làm sao để nước vừa đủ sấp mặt trà, lắc nhẹ ấm trà cho viên trà hơi nở ra, rồi rót bỏ nước này đi.
- Bước 3 : Pha Trà – bạn tiếp tục rót nước sôi vào trong ấm trà, lượng nước khoảng 150 – 200ml, hoặc tuỳ thuộc vào số chén trà bạn muốn rót. Hãm trà trong khoảng 20 – 25 giây, sau đó rót toàn bộ trà trong ấm vào các chén trà. Sau khi đã rót hết trà trong ấm ra, mở nắp ấm để xác trà nguội bớt. Khi nào uống lần tiếp theo thì lại tiếp tục châm thêm nước vào ấm.
- Bước 4 : Thưởng trà – giờ trà của bạn đã sẵn sàng, bạn có thể thưởng thức chúng.